Hoa bụp giấm hay còn được gọi là atiso đỏ là loại cây có xuất xứ từ Châu Phi du nhập vào nước ta nhiều năm nay. Không chỉ dễ dàng chế biến thành các món ăn thức uống ngon, hoa bụp giấm còn được biết đến với rất nhiều các công dụng. Trong đó, hoa bụp giấm (atiso đỏ) giúp trị ho, lợi tiểu, thanh nhiệt hiệu quả đang là những tác dụng phổ biến nhất.
Đôi nét về hoa bụp giấm (atiso đỏ)
Khu vực phân bố: Cây có xuất xứ từ Châu Phi, được đưa vào nước ta trong một vài năm gần đây.
Cây có tên khoa học là Hibiscus sabdariffa. L – 1953. Thuộc họ cẩm quỳ. Trước đây, hoa bụp giấm được coi là vị thuốc nhập ngoại khá hiếm có ở Việt Nam cho đến thời gian gần đây mới bắt đầu du nhập và xuất hiện nhiều tại nhiều tỉnh thành. Vì có hình dạng bên ngoài gần giống với hoa atiso nên người ta gọi hoa bụp giấm là hoa atiso đỏ.
Cây hoa bụp giấm thường chỉ cao 1,5m đến 2m, phân nhiều nhánh màu tím nhạt. Quả mọc đơn độc trên các nhánh, có màu đỏ, không có cuống, có lông thô.
Hoa của cây thường được thu hoạch trong khoảng tháng 9 đến tháng 11. Sau khi hái, người ta sẽ tách hoa ra khỏi đài hoa, có thể dùng tươi hoặc phơi khô để kéo dài thời gian sử dụng. Người ta lấy hoa của cây để dùng làm thuốc.
Trong y học cổ truyền, bụp giấm có vị hơi chua, mùi thơm nhẹ, tính mát. Vào 2 kinh can và đại trường.
Công dụng của hoa bụp giấm (atiso đỏ)
Theo nghiên cứu từ y học, hoa bụp giấm có chứa rất nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe con người và nhiều vitamin cần thiết. Phải kể đến như hợp chất hibiscus, cyanidin, delphinidin, polysaccharides, một số axit béo không no, vitamin A, C,…
Từ những thành phần có lợi đó, hoa bụp giấm mang lại nhiều công dụng:
- Cải thiện chức năng hệ tiêu hóa, phòng chống các bệnh đường ruột: Hoa bụp giấm giúp lợi tiểu tự nhiên, cải thiện các chức năng túi mật và mang lại nhiều lợi ích cho gan. Người lớn tuổi nên dùng hoa atiso có tác dụng nhuận tràng rất tốt vì chúng không gây ra bệnh tiêu chảy và không có tác dụng phụ.
- Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường nhờ cải thiện rối loạn lipid trong máu, tốt cho bệnh nhân cao huyết áp
- Tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa các loại bệnh: Hạt atiso đỏ ép lấy tinh dầu còn có tác dụng kháng khuẩn Salmonella typhi, Escherichia coli, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Coryne bacterium pyogenes,… Và chống lại các loại nấm như Cryptococcus, Trychophyton, Aspergillus…
- Giảm lượng cholesteron trong máu, bảo vệ tim mạch
- Thanh nhiệt, giải độc cơ thể, nhuận tràng, điều trị táo bón và trĩ: Atiso còn góp phần làm đẹp da. Bởi da bạn xấu hay đẹp là tùy thuộc vào độ khỏe và yếu của gan, các chức năng tiêu hóa có tốt hay không. Hoa atiso giúp da mịn màng, tươi sáng, nhờ tác dụng thải độc tố, làm mát gan, giải nhiệt, chống khô da và giảm mụn. Người dùng trà atiso lâu sẽ rất thích bởi vị đậm đà, dễ chịu của hoa.
- Lợi tiểu lợi mật: Người ta dùng đài và lá để làm chất lợi tiểu, nhuận gan. Nước hãm từ đài hoa có thành phần chứa Acid hữu cơ có công dụng lợi mật, lọc máu, kích thích nhu động ruột và giảm áp suất mạch. Đồng thời có tác dụng nhuận tràng, kháng khuẩn. Quả chống scorbut…
- Điều trị ho dai dẳng, viêm họng: Bằng phương pháp nhai hoặc ngậm đài hoa atiso. Ngoài ra, đài hoa atiso còn được sử dụng giúp hạ huyết áp, trị viêm họng, ho, làm giãn cơ trơn tử cung, chống co thắt cơ trơn, có tính kháng sinh.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh về mắt: Lấy đài hoa hãm hoặc sắc nước uống có thể chữa các bệnh liên quan đến mắt. Ngoài ra, hoa bụp giấm còn được biết đến để chữa các bệnh như: tim và thần kinh, xơ cứng động mạch và huyết áp cao.
Các bài thuốc từ hoa bụp giấm giúp trị ho, lợi tiểu và giải nhiệt hiệu quả
Bài thuốc trị ho, viêm họng từ siro hoa bụp giấm
- Chuẩn bị khoảng 2kg hoa bụp giấm tươi, 1.5kg đường trắng
- Tách cánh hoa ra khỏi đài hoa, thường chỉ còn khoảng 1kg, rửa sạch, để ráo nước
- Đun nước sôi trụng qua những cánh hoa bụp giấm tươi vừa rửa sạch, vớt ra cho khô
- Dùng 1 lọ sạch bỏ cánh hoa vừa trụng nước sôi, cứ 1 lớp hoa lại cho vào 1 lớp đường trắng cho đến khi hết hoa
- Đậy nắp lọ cho kín, để nơi thoáng mát khoảng 2 tuần cho hỗn hợp trở thành siro dạng sệt
- Mỗi lần ho lại mang siro ra sử dụng ngày 2 đến 3 lần, mỗi lần khoảng 15ml
Bài thuốc lợi tiểu, giải nhiệt từ hoa bụp giấm
- Uống trà hoa bụp giấm: bạn cần chuẩn bị khoảng 30g hoa bụp giấm đã phơi khô, rửa sạch rồi hãm với 700ml nước sôi, có thể thêm đường cho dễ uống
- Rượu hoa bụp giấm: chuẩn bị 500g đến 600g hoa bụp giấm khô hoặc 1kg hoa tươi rửa sach, ngâm chung với 3 lít rượu 40 độ và 150ml mật ong. Để khoảng 10 đến 15 ngày rồi mang ra uống, mỗi ngày 2 lần trước bữa ăn, mỗi lần khoảng 15ml
- Uống siro hoa bụp giấm: làm siro tương tự như cách làm trị ho, viêm họng. Mỗi lần sử dụng khoảng vài muỗng siro pha với nước, có thể uống lạnh nếu thích
Lưu ý khi sử dụng hoa bụp giấm chữa bệnh
- Không dùng quá 20g hoa bụp giấm mỗi ngày
- Chế biến hoa bụp giấm ở nhiệt độ quá cao sẽ làm giảm giá trị
- Không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú
- Thận trọng trong việc lựa chọn nguyên liệu, nhất là với trường hợp mua sản phẩm hoa bụp giấm khô trên thị trường cần tìm điểm cung cấp uy tín
Bằng những kiến thức và kinh nghiệm mà chúng tôi chia sẻ, hãy sử dụng hoa bụp giấm (atiso đỏ) trở thành những bài thuốc thực sự hiệu quả cho sức khỏe mình nhé!